Na sugestię czytelniczek chciałbym poruszyć zagadnienie wizyty małoletniego pacjenta (pacjentki) u lekarza czy też kwestii, takich jak teleporada dla dziecka. W tym temacie najwięcej wątpliwości budzi wizyta młodej pacjentki u ginekologa oraz niepełnoletnich, chcących we własnym zakresie skorzystać z pomocy lekarza, chociażby w celach diagnostycznych. Dziecko u lekarza to temat niezwykle delikatny i znacznie wykraczający poza zainteresowanie prawa. Jednak także prawo zainteresowało się tą problematyką!
Dziecko u lekarza. Czy jest potrzebna zgoda rodziców?
Czy pediatra może odmówić przyjęcia dziecka bez zgody opiekunów? Zgodnie z przepisami ustawy, pacjenta małoletniego poniżej 16. roku życia można leczyć po wyrażeniu zgody przez rodzica. Innymi słowy, pacjent może udać się wtedy do lekarza, wyłącznie mając na to pozwolenie rodziców.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku pacjentów w wieku powyżej 16, ale poniżej 18 lat. Wtedy zgoda na leczenie (zabieg, diagnostykę) powinna zostać wyrażona łącznie przez dziecko i przez rodzica. Czyli małoletnia pacjentka chcąca udać się do lekarza ginekologa powinna mieć zgodę rodzica. Jednocześnie rodzic chcący zaprowadzić dziecko do lekarza, też powinien to zrobić za zgodą dziecka.
W razie braku takiego porozumienia rozstrzygnąć może nawet sąd opiekuńczy wydający orzeczenie zastępcze (podobnie sąd wyraża zgodę na leczenie w nagłych przypadkach, gdy uprawniony odmawia udzielenia zgody na niezbędne leczenie danej osoby).
Jakie są obowiązki lekarza w przypadku wizyty małoletniego pacjenta?
Przede wszystkim lekarz powinien się upewnić, czy niepełnoletni pacjent ma pozwolenie (zgodę) na świadczenie medyczne, czyli np. na diagnostykę w prywatnym gabinecie lekarskim. Niekoniecznie musi to być zgoda wyrażona w formie pisemnej. Wystarczy, że pacjent przyjdzie np. z rodzicem. Dopuszczalne jest również dorozumiane wyrażenie zgody. Oznacza to, że jeżeli lekarz np. ginekolog ma absolutne przekonanie, że małoletnia przyszła do niego za aprobatą rodzica, może udzielić pomocy medycznej takiej osobie. Nie jest wobec tego konieczna obecność rodzica przy badaniu.
Obowiązek przyjęcia dziecka do lekarza a pisemna zgoda rodzica
Czy zawsze wymagane jest upoważnienie do wizyty u lekarza z dzieckiem? Praktyka jest różna, bo część prywatnych szpitali wprowadza specjalne pisemne formularze dla wyrażenia takiej zgody. Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie, czy należy wymagać pisemnej zgody rodzica. Wydaje się, że sposób postępowania powinien być dostosowany do konkretnego przypadku i np. zakresu udzielanej pomocy.
Udzielanie informacji o stanie zdrowia dziecka
Ważny jest również zakres informacji o stanie zdrowia, który może zostać przekazany małoletniemu pacjentowi. Osoby poniżej 16. roku życia są powiadamiane wyłącznie o faktach niezbędnych dla prawidłowego przebiegu leczenia lub diagnostyki.
Zakres informacji jest więc mniejszy niż w przypadku osób przynajmniej 16-letnich, dla których zakres przekazywanych informacji obejmuje w szczególności rozpoznanie, metody diagnostyczne, lecznicze oraz następstwa danego świadczenia medycznego.
Czy można iść do psychologa bez wiedzy rodziców?
Czy można przyjąć nieletniego pacjenta bez obecności rodzica? Zgodnie z polskim prawem, osoby małoletnie, które nie ukończyły 18 lat, mogą skorzystać z pomocy psychologicznej bez wiedzy rodziców, ale tylko w określonych sytuacjach. Zasadniczo, zgodnie z przepisami, na udzielenie świadczeń zdrowotnych, w tym psychologicznych, wymagane jest zgoda rodziców lub opiekunów prawnych.
Jednak w przypadkach, gdy istnieje zagrożenie życia lub zdrowia dziecka, psycholog może udzielić pomocy bez zgody rodziców, ale ma obowiązek poinformować ich o interwencji w najszybszym możliwym terminie. Warto zaznaczyć, że młodzież powyżej 16. roku życia ma prawo współdecydować o swoim leczeniu, co oznacza, że jej zgoda jest wymagana obok zgody rodzica lub opiekuna.
Niepełnoletni pacjent u lekarza? To nie problem. To jednak kwestia znajomości przepisów dotyczących obecności takich pacjentów w placówkach medycznych.
Mój blog o prawie medycznym zawiera wiele ciekawych artykułów dotyczących zagadnień, takich jak pełnomocnictwo medyczne, czy odszkodowanie za błąd lekarski. Jeśli interesują Was tematy związane z prawem pacjenta, napisane w przystępny sposób, zapraszam do lektury.
Polecam również pokrewne wpisy:
{ 51 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Dziękuję bardzo za artykuł!
Ja ostatnio dzwoniąc do przychodni aby umówić się do lekarza rodzinnego na wizytę bo byłam przeziębiona, Pani która odebrała telefon powiedziała żeby rodzic zadzownił i to on umówił mnie na wizytę, bo ja sama nie mogę .
Czy tak to powinno wyglądać skoro mam 17 lat ukończone ?
Niestety tak jest moja córka tez ma ukończone 17 lat i wszystko u lekarza czy w szpitalu muszę załatwiać sama ponieważ jest nie pelnoletnia i wszędzie wymagają zgodę rodzica.
Jeżeli córka chodzi do jednej przychodni to prawdopodobnie da się to zorganizować w ten sposób, że pozostawi Pani w dokumentacji medycznej zgodę na przykład na wizyty kontrolne córki. Taka zgoda również miałaby moc prawną, chociaż nie byłaby skuteczna w stosunku do wszystkich interwencji medycznych. Pozdrawiam.
Niestety tak, ale przed chwilą udzieliłem w komentarzu odpowiedzi na podobną wątpliwość. Przytoczę ją poniżej:
„Jeżeli córka chodzi do jednej przychodni to prawdopodobnie da się to zorganizować w ten sposób, że pozostawi Pani w dokumentacji medycznej zgodę na przykład na wizyty kontrolne córki. Taka zgoda również miałaby moc prawną, chociaż nie byłaby skuteczna w stosunku do wszystkich interwencji medycznych. Pozdrawiam.”
To nie jest tak, że rodzic nie może skontaktować się z lekarzem i powiedzieć „Pani doktor, moja córka będzie co rok chodziła na wizytę kontrolne”. Taka zgoda byłaby w pełni w porządku i pomogłaby lekarzowi udzielić pomocy bez kłopotliwej i czasami niemożliwej obecności rodzica.
Pozdrawiam.
Dzień dobry
Mój syn ma skończone 17 lat. W tym roku zachorował na stwardnienie rozsiane. We wrześniu wyjeżdżamy z mężem na zagraniczne wczasy. Syn zostaje sam w domu. Jeżeli w okresie naszej nieobecności dostałby rzutu choroby, co wymaga hospitalizacji, czy szpital go przyjmie? Podkreślę jeszcze, że nie mamy osoby, którą moglibyśmy upoważnić do udzielania zgody na leczenie. Czy można jakoś rozwiązać ten problem?
Bardzo proszę. Mam tylko nadzieję, że spełnił oczekiwania:)
Spotkałem się ostatnio z przypadkiem, w którym lekarz w szpitalu odmówił udzielenia świadczenia osobie poniżej szesnastego roku życia ponieważ, mimo posiadania pisemnej zgody rodziców na leczenie (w tym na leczenie szpitalne), małoletni przyjechał na SOR z wychowawcą z internatu szkoły, do której uczęszczał.
Czy lekarz miał prawo odmówić, mimo posiadania przez wychowawcę pisemnej zgody? Czy lekarz miał prawo żądać notarialnego poświadczenia takiej zgody? Jeżeli tak, to na jakiej podstawie? Jak zabezpieczyć się na przyszłość mając na uwadze, że w takim internacie jest kilkaset takich dzieci z takimi zgodami?
rodzic ma przyjechać z dzieckiem, też ma obowiązki jako rodzic
a zgoda pisemna, ciekawe skąd lekarz ma wiedzieć, że nie napisał jej wychowawca?
rodzic zgodę pisemną może dać dopiero po rozmowie z lekarzem, a nie przed
bo lekarz się pyta czy jest się rodzicem tego dziecka
+ podpisuje się dokumenty, że jest się rodzicem
jeśli dorosły skłamie to skłamie, lekarz nie ma szklanej kuli, żeby wywróżyć czy to prawda czy nie, ma podpisane świstki i to wystarcza w przypadku sporu
tak samo jest z sprawą czy ktoś jest ubezwłasnowolniony czy nie, w Polsce lekarz musi pacjentowi zawierzyć, że jest tak a nie inaczej i nic tu nie zrobi jak pacjent kłamie
w Niemczech jest rejestr osób ubezwłasnowolnionych i lekarz sobie sprawdzi
w Polsce opieramy się na zaufaniu
Nie możemy też posuwać się do absurdów. Może się zdarzyć, że rodzic z różnych przyczyn nie może pójść z dzieckiem do lekarza, wówczas taka pisemna zgoda „dorozumianego” rodzica powinna wystarczyć. Rodzic (nawet faktyczny) może być pozbawiony jakichkolwiek praw do dziecka i trudno wymagać od lekarza by to weryfikował. Podobnie w przypadku konieczności interwencji medycznej na różnego rodzaju wakacjach – nie wyobrażam sobie, żeby rodzic przyjeżdżał z Małopolski nad morze aby być obecnym przy badaniu dziecka, które skaleczyło się w nogę na obozie wakacyjnym.
W praktyce np. ginekologicznej przychodzenie pacjentek poniżej 18 roku życia ze zgodą rodzica funkcjonuje całkiem sprawnie.
Odpowiadając Panu Piotrowi – jeżeli chodzi o SOR (oddział jakby nie było ratunkowy) to kwestia zgody nie powinna odgrywać takiej dużej roli, gdyż chodzi o ratowanie pacjenta. Natomiast jeżeli chodzi o udzielanie pomocy medycznej w innych przypadkach to uważam, że jeżeli lekarz rozsądnie oceniając sprawę udzieli pomocy medycznej takiemu dziecku (będącemu pod opieką wychowawcy dysponującego zgodą) to będzie to zachowanie prawidłowe.
Generalnie bardzo trudno zbudować idealny model respektowania wszystkich praw pacjenta – wczoraj rozmawiałem z klienktą, której szpital odmawia udostępnienia dokumentów medycznych (osobie umocowanej do uzyskania dokumentacji medycznej) twierdząc, że nie jest to jej sprawa. Zachowanie nieprawidłowe, ale takie będą się jeszcze długo przytrafiać. Pozdrawiam wszystkich zmartwionych nieobecnością autora:)
Ja ostatnio dzwoniąc do przychodni aby umówić się do lekarza rodzinnego na wizytę bo byłam przeziębiona, Pani która odebrała telefon powiedziała żeby rodzic zadzownił i to on umówił mnie na wizytę, bo ja sama nie mogę .
Czy tak to powinno wyglądać skoro mam 17 lat ukończone ?
To przecież straszne. Człowiek do 18 nie może bez zgody rodziców skorzystać z lekarza?? To rodzice lepiej znają się na medycynie (nie myślę o małym dziecku)?
Ale mam pytanie:
Czy to jakiś nowy przepis?
Ja nie przypominam sobie takiego problemu z sobą (ale byłem dzieckiem dawno). Będąc w szkole średniej lekarza bywałem przecież samodzielnie. U dentysty chyba też.
Jest to duży problem zauważany przez wiele środowisk i instytucji. Na przykład przez Rzecznika Praw Obywatelskich czy Rzecznika Praw Dziecka. Temat był sygnalizowany przez Komisarza Praw Człowieka Rady Europy.
Sama ustawa nie jest nowa, gdyż weszła w życie w dniu 21 maja 2009 roku. Pozdrawiam.
Jestem niepełnoletnia i bardzo boję się jednego badania. Czy mogę niewyrazić zgody? (14 lat)
W przypadku małoletnich do 16 roku życia zgodę wyrażają rodzice. W sensie prawnym nie bardzo jest jak podważyć władzę rodziców w tej sprawie.
Dzień dobry.
Kończę w tym roku 18 lat, ale do urodzin pozostało mi kilka miesięcy.
Czy mogę w tej sytuacji iść sama do ginekologa nie mówiąc o tym rodzicom?
Pani Kasiu, zgodnie z prawem rodzic powinien o tym wiedzieć. Osobiście uważam, że te przepisy są pozbawione sensu, jednak tak właśnie niestety jest. Pozdrawiam.
Dzień dobry. Córka 23 maja kończy 18 lat. Dzisiaj odebrałam telefon z przychodni,że wizyta w poradni laryngologicznej jeszcze dziecięcej nie odbędzie się w umówionym terminie. Zaproponowano mi termin tydzień później,który niestety nie pasuje mi i córce. Ponieważ Pani doktor przyjmuje tylko raz w tygodniu i nie ma dużej możliwości wyboru powiedziałam Pani z rejestracji,że przyjadę z córką 23 maja na wizytę. Usłyszałam,że córka w tym dniu już nie zostanie przyjęta,ponieważ już tego dnia kończy 18 lat i nie ma prawa być przyjęta. Proszę o odpowiedź czy tak faktycznie jest,nigdzie nie mogę znaleźć odpowiedzi.
Pozdrawiam.
Faktycznie dziwna sytuacja, ale nie mogę się wypowiadać bez bliższej znajomości sprawy. Pozdrawiam.
Czy lekarz ginekolog badający niepełnoletnią pacjentkę musi informować rodziców? Tzn czy musi informować rodziców czy córka współżyła już, lub np. jest w ciąży, albo musi przyjmować jakieś leki?
W obowiązującym stanie prawnym powinien, chyba, że rodzice wyrażą wole bycia nieinformowanymi o takich faktach. To też jest jakaś możliwość dopuszczalna w świetle przepisów.
Witam,
mam pytanie związane z udzielaniem informacji o pacjentce niepełnoletniej.
16-latka korzysta z usług lekarza (psychiatry). Dziewczyna przychodzi z matką. Jej rodzice się rozwodzą. Oboje rodziców mają pełne prawa do dziecka. Ojciec dzwoni i chce wiedzieć czy i kiedy córka korzystała z usług lekarza.
Pytanie 1
Czy trzeba udzielić mu tej informacji? Czy 16-latka może nie wyrazić zgody na informowanie ojca o terminach w jakich była na wizytach?
Pytanie 2.
Czy 16-latka może nie wyrazić zgody na informowanie ojca o swoim stanie zdrowia?
Dzień dobry, moim zdaniem taka informacja powinna być przekazana ojcu, gdyż do ukończenia 18 roku życia on także jest władny wykonywać za swoje dziecko pewne uprawnienia – takie jak np. wyrażenie zgody na leczenie. Nie mogłaby zaistnieć sytuacja, że ojciec wyrażający zgodę na leczenie, nie mógłby uzyskać informacji ostanie zdrowia dziecka. Chodzi oczywiście o zgodę kumulatywną. Inna sprawa jest taka, że nie zawsze uzasadnione jest informowanie o stanie zdrowia telefonicznie. W takim przypadku trudniej zidentyfikować czy faktycznie osoba dzwoniąca jest rodzicem dziecka. Pozdrawiam.
Dziękuję za odpowiedź.
Telefonicznie ciężko stwierdzić czy jest to faktycznie rodzic, ale pan był osobiście i się wylegitymował
Mam pytanie odnośnie badania lekarskiego stwierdzającego że osoba poniżej 16 roku życia jest ofiarą przemocy w rodzinie: jak wygląda ta procedura? Czy sprawa odrazu trafia na policję? Nawet gdyby był z ofiarą drugi (niewinny) rodzic?
Dzień dobry, nie jestem specjalistą w tym zakresie, jednak zawiadomienie organów ścigania o fakcie popełnienia przestępstwa jest społecznym obowiązkiem każdego obywatela. Pozdrawiam.
Witam serdecznie. Chciałabym jedynie dopytać – lekarz ginekolog nie ma zatem, zgodnie z tym co Pan napisał prawa przyjmować pacjentek w wieku 16 lat bez wiedzy i zgody rodziców i wypisywać im recept , czy dobrze rozumiem ?
Zgodnie z ogólną zasadą, w takim przypadku (pacjent ukończył 16 lat) obowiązuje kumulatywna zgoda pacjenta i jego przedstawiciela ustawowego. Pozdrawiam.
Witam . Chciałabym się dowiedzieć czy jest możliwość żebym poszła do Ginekologa sama ( mam ukończone 16 lat ) Albo mogłabym mieć przy sobie pisemną zgodę Rodzica ?
Witam , Mam skończone 16 lat czy byłaby możliwość żebym poszła do Ginekologa ( z pisemną zgodą rodzica jeżeli byłaby potrzebna ) I czy Ginekolog byłby w stanie mi przepisać tabletki antykoncepcyjne ?
Czy mogę prosić o informację jaka jest podstawa prawna do egzekwowania upoważnienia w formie PISEMNEJ od osoby trzeciej, przywożącej dziecko na wizytę u lekarza?
Dzień dobry, czy chodzi o upoważnienie dotyczące dostępu do dokumentacji medycznej, udzielenia informacji o stanie zdrowia czy też upoważnienie do wyrażenia zgody na leczenie?
Zgoda na leczenie. Chodzi o sytuację, gdzie rodzic umawia dziecko na wizytę osobiście, przedstawiając skierowanie na konsultację , ale z powodów losowych dziecko jest przywożone przez osobę trzecią. Czy w sytuacji gdy 10-letnie dziecko dobrowolnie idzie z takim opiekunem, nie zakładamy ”zgody domniemanej” rodzica? Interesuje mnie podstawa prawna do formy pisemnej upoważnienia..
Dziękuję.
Problem jest nieco bardziej złożony, gdyż zgodnie z art. 18 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta zgoda na leczenie, które stwarza podwyższone ryzyko powinna być udzielona pisemnie. Pytanie czy rodzic np. wcześniej wyraził taką zgodę (która jednak nie może mieć charakteru ogólnego – „wyrażam zgodę na zaproponowane leczenie”). Jeżeli osoba trzecia przywozi takie dziecko do lekarza, a lekarz posiada pisemną zgodę, wówczas można (nie zawsze) dopuścić, że jest wyrażona ważna i prawnie skuteczna zgoda.
Jestem świadom tego problemu – na jednej z konferencji stomatologicznych w 2017 roku rozmawiałem z dentystami o podobnych przypadkach. Z tych rozmów wynikało, że lekarze często po prostu obawiają się tego, że np. zgoda jest już nieaktualna. A to już mogłoby skutkować roszczeniami względem nich.
To osoba w wieku 16-18 ma prawo do informacji, ma prawo wyrazić zgodę lub odmowę na leczenie a nie może sama iść do lekarza?
Może sama iść do lekarza, jeśli rodzic wyrazi na to zgodę lub w przypadku dorozumianego wyrażenia zgody przez rodzica. Ale niech Pan Mecenas potwierdzi to, co napisałam.
Dzień dobry, mecenas potwierdza, chociaż dorozumiana zgoda jest trudna do wykazania w praktyce 🙂
Jaka jest podstawa prawna zasady, że pomiędzy 16 a 18 rokiem życia wymagana jest zarówno zgoda pacjenta, jak i jego rodzica/opiekuna prawnego?
Art. 32. ust. 2 i 5 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, czyli odpowiednio: „Jeżeli pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego (…).” i „Jeżeli pacjent ukończył 16 lat, wymagana jest także jego zgoda.”.
Dzień dobry.
Mam pytanie:
Czy jeżeli mam 15 lat to mogę sama wejść do gabinetu ginekologocznego, a mama może czekać przed drzwiami? A jeżeli jest taka opcja, to czy moja mama będzie później informowana o wszystkim? Mam na myśli czy jestem dziewicą, czy nie, i inne tego typu rzeczy?
I mam jeszcze jedno pytanie, troszkę odbiegające, ale czy to prawda, że stosunek seksualny jest legalny od 15 roku życia?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam!
Sytuacja jest dosyć złożona, ale po kolei:
Rodzic nie musi być obecny przy badaniu, może poczekać na korytarzu.
Rodzic ma prawo do informacji o stanie zdrowia dziecka, które nie ukończyło 18 lat. Zakres informacji trochę zależy od lekarza. Jeden powie rodzicowi, że „wszystko jest ok”, inny natomiast poinformuje o wszystkim. Może warto w takiej sytuacji po prostu porozmawiać w gabinecie z lekarzem w trakcie wizyty i dowiedzieć się przed badaniem jakie informacji przekazuje rodzicom po badaniu.
Obcowanie płciowe z osobą, która nie ukończyła 15 roku życia jest przestępstwem opisanym w art. 200 Kodeksu karnego.
Pozdrawiam.
Witam, mam 17lat i moje pytanie jest następujące czy moge z zwykła zgoda pisemną opiekuna prawnego wybrać sie do Endokrynologa?
Dzień dobry, jeżeli została wyrażona zgoda opiekuna prawnego, nie widzę powodów, dla których nie mogłaby Pani skorzystać z konsultacji lekarskiej u endokrynologa. Pozdrawiam.
Czy psychiatra dla dorosłych może przyjąć osobę w wieku prawie pełnoletnim (1,5 miesiąca do 18) za zgodą rodzica?
Dzień dobry, tak.
Czy ginekolog może odmówić przyjęcia pacjentki (16 l. ) z obecną na wizycie matką, tylko ze względu, że nie jest ginekologiem dziecięcym?
Dzień dobry. Trudno jednoznacznie ocenić mi tę sytuację. Lekarz co do zasady nie musi podejmować leczenia pacjenta, zwłaszcza w prywatnym gabinecie. Inaczej sytuacja wygląda przy zaniechaniu już leczonego pacjenta. Z drugiej strony nie ma takiej specjalizacji jak „ginekologia dziecięca”, więc tłumaczenie wydaje się zagadkowe. Pozdrawiam.
Dzień dobry. Mam pytanie . Moja córka ma 17 lat z powodu kamienicy dostała skierowanie do poradni chirurgii ogólnej do dalszego. leczenia. Ale jest problem. Żadna poradnia nie chce nas przyjąć. Ze względu na rocznik wysyłają nas do poradni dziecięcej. Serio. 17-latki nie może przyjąć lekarz ogolny
Witam,
córka przyszła z mamą do internisty , do pełnoletności brakowało jej miesiąc i lekarz internista odmówił przyjęcia jej. czy to jest zgodne z zasadami?
Pozdrawiam
Piotr
Dzień dobry, jeżeli córka udała się wraz z przedstawicielem ustawowym (matką), wówczas lekarz powinien zbadać pacjentkę. Jest to ogólna zasada, która może ulec ograniczeniu, jeżeli matka nie ma na przykład władzy rodzicielskiej. Pozdrawiam.