Na sugestię czytelniczek chciałbym poruszyć zagadnienie wizyty małoletniego pacjenta (pacjentki) u lekarza czy też kwestii, takich jak teleporada dla dziecka. W tym temacie najwięcej wątpliwości budzi wizyta młodej pacjentki u ginekologa oraz niepełnoletnich, chcących we własnym zakresie skorzystać z pomocy lekarza, chociażby w celach diagnostycznych. Dziecko u lekarza to temat niezwykle delikatny i znacznie wykraczający poza zainteresowanie prawa. Jednak także prawo zainteresowało się tą problematyką!
Dziecko u lekarza. Czy jest potrzebna zgoda rodziców?
Czy pediatra może odmówić przyjęcia dziecka bez zgody opiekunów? Zgodnie z przepisami ustawy, pacjenta małoletniego poniżej 16. roku życia można leczyć po wyrażeniu zgody przez rodzica. Innymi słowy, pacjent może udać się wtedy do lekarza, wyłącznie mając na to pozwolenie rodziców.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku pacjentów w wieku powyżej 16, ale poniżej 18 lat. Wtedy zgoda na leczenie (zabieg, diagnostykę) powinna zostać wyrażona łącznie przez dziecko i przez rodzica. Czyli małoletnia pacjentka chcąca udać się do lekarza ginekologa powinna mieć zgodę rodzica. Jednocześnie rodzic chcący zaprowadzić dziecko do lekarza, też powinien to zrobić za zgodą dziecka.
W razie braku takiego porozumienia rozstrzygnąć może nawet sąd opiekuńczy wydający orzeczenie zastępcze (podobnie sąd wyraża zgodę na leczenie w nagłych przypadkach, gdy uprawniony odmawia udzielenia zgody na niezbędne leczenie danej osoby).
Jakie są obowiązki lekarza w przypadku wizyty małoletniego pacjenta?
Przede wszystkim lekarz powinien się upewnić, czy niepełnoletni pacjent ma pozwolenie (zgodę) na świadczenie medyczne, czyli np. na diagnostykę w prywatnym gabinecie lekarskim. Niekoniecznie musi to być zgoda wyrażona w formie pisemnej. Wystarczy, że pacjent przyjdzie np. z rodzicem. Dopuszczalne jest również dorozumiane wyrażenie zgody. Oznacza to, że jeżeli lekarz np. ginekolog ma absolutne przekonanie, że małoletnia przyszła do niego za aprobatą rodzica, może udzielić pomocy medycznej takiej osobie. Nie jest wobec tego konieczna obecność rodzica przy badaniu.
Obowiązek przyjęcia dziecka do lekarza a pisemna zgoda rodzica
Czy zawsze wymagane jest upoważnienie do wizyty u lekarza z dzieckiem? Praktyka jest różna, bo część prywatnych szpitali wprowadza specjalne pisemne formularze dla wyrażenia takiej zgody. Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie, czy należy wymagać pisemnej zgody rodzica. Wydaje się, że sposób postępowania powinien być dostosowany do konkretnego przypadku i np. zakresu udzielanej pomocy.
Udzielanie informacji o stanie zdrowia dziecka
Ważny jest również zakres informacji o stanie zdrowia, który może zostać przekazany małoletniemu pacjentowi. Osoby poniżej 16. roku życia są powiadamiane wyłącznie o faktach niezbędnych dla prawidłowego przebiegu leczenia lub diagnostyki.
Zakres informacji jest więc mniejszy niż w przypadku osób przynajmniej 16-letnich, dla których zakres przekazywanych informacji obejmuje w szczególności rozpoznanie, metody diagnostyczne, lecznicze oraz następstwa danego świadczenia medycznego.
Czy można iść do psychologa bez wiedzy rodziców?
Czy można przyjąć nieletniego pacjenta bez obecności rodzica? Zgodnie z polskim prawem, osoby małoletnie, które nie ukończyły 18 lat, mogą skorzystać z pomocy psychologicznej bez wiedzy rodziców, ale tylko w określonych sytuacjach. Zasadniczo, zgodnie z przepisami, na udzielenie świadczeń zdrowotnych, w tym psychologicznych, wymagane jest zgoda rodziców lub opiekunów prawnych.
Jednak w przypadkach, gdy istnieje zagrożenie życia lub zdrowia dziecka, psycholog może udzielić pomocy bez zgody rodziców, ale ma obowiązek poinformować ich o interwencji w najszybszym możliwym terminie. Warto zaznaczyć, że młodzież powyżej 16. roku życia ma prawo współdecydować o swoim leczeniu, co oznacza, że jej zgoda jest wymagana obok zgody rodzica lub opiekuna.
Niepełnoletni pacjent u lekarza? To nie problem. To jednak kwestia znajomości przepisów dotyczących obecności takich pacjentów w placówkach medycznych.
Mój blog o prawie medycznym zawiera wiele ciekawych artykułów dotyczących zagadnień, takich jak pełnomocnictwo medyczne, czy odszkodowanie za błąd lekarski. Jeśli interesują Was tematy związane z prawem pacjenta, napisane w przystępny sposób, zapraszam do lektury.
Polecam również pokrewne wpisy: