Mogłeś się kiedyś zastanawiać, jak wygląda odpowiedzialność szpitala czy lekarza, gdy dojdzie do sytuacji takiej jak podanie niewłaściwego leku, który spowodował niekorzystne skutki zdrowotne dla pacjenta. W swojej pracy zawodowej spotkałem się z takimi przypadkami, więc chciałbym Ci opowiedzieć jak to wygląda w praktyce.
Odpowiedzialność cywilna za niewłaściwe leczenie, polegające na zaserwowaniu nieodpowiednich lekarstw, może wyniknąć przede wszystkim z błędu konkretnej osoby albo z błędu placówki służby zdrowia.
Kto ponosi odpowiedzialność za podanie niewłaściwego leku?
Jeżeli zatem podanie nieodpowiedniego lekarstwa miało miejsce w szpitalu, praktycznie zawsze odpowiedzialność za to zdarzenie będzie musiał ponieść szpital. Szpital odpowiada bowiem za działania osób, przy pomocy których udziela pomocy medycznej. Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie za niewłaściwe leczenie będzie odpowiadał zarówno szpital jak i konkretny lekarz. Mamy wtedy do czynienia z tzw. solidarną odpowiedzialnością za wyrządzoną szkodę.
Przyczyn odpowiedzialności może być kilka. Jeżeli podanie konkretnego leku jest ewidentnym błędem w sztuce medycznej, wówczas odpowiedzialność będzie wynikała właśnie z braku podstawowej wiedzy lekarza o możliwym działaniu niepożądanym lub z niedbalstwa. Lekarz powinien bowiem znać możliwe do przewidzenia skutki uboczne. Odpowiedzialność ta nie jest wyłączona nawet wtedy, kiedy pacjent mógł teoretycznie zapoznać się z ulotką znajdującą się w opakowaniu z lekiem.
Dochodzenie praw przez pacjenta – odszkodowanie za podanie niewłaściwego leku
W takiej sytuacji lekarz solidarnie wraz ze szpitalem odpowiedzialny będzie za naprawienie szkody. Znaczy to, że pacjent będzie mógł postarać się o odszkodowanie za podanie niewłaściwego leku od lekarza i od szpitala łącznie.
W sądowym sporze ze szpitalem, pacjent powinien wykazać, że udzielenie pomocy medycznej odbyło się z naruszeniem zasad sztuki medycznej.
Pomocna w takim procesie będzie opinia biegłego, który określi czy zachowanie lekarza było prawidłowe. Biegły określi hipotetyczny model zachowania „dobrego fachowca” i porówna go z działaniem lekarza w Twojej sprawie.
Jeżeli przepisanie leku miało miejsce w prywatnym gabinecie lekarskim, wówczas pacjent swoje żądanie powinien skierować do konkretnego lekarza. Głośnym kilka lat temu przypadkiem była sprawa, w której lekarz przepisał pacjentce cierpiącej na astmę oskrzelową preparat, który spowodował u niej wstrząs anafilaktyczny. Niestety w momencie wystąpienia ataku nikt nie potrafił pacjentce udzielić fachowej pomocy wobec czego pacjentka zmarła. Był to ewidentny przypadek błędnego leczenia, spowodowanego jednak niedbalstwem i brakiem dostatecznego rozeznania sytuacji przez lekarza. W tej sytuacji rodzina zmarłej pacjentki uzyskała odszkodowanie za złe podanie leku i jej śmierć.
Podanie niewłaściwego leku a wina organizacyjna szpitala
Może się jednak zdarzyć, że źródłem odpowiedzialności będzie niewłaściwa organizacja leczenia w danej placówce. W nauce prawa medycznego taki przypadek nazywa się winą organizacyjną szpitala i polega na tym, że w którymś elemencie złożonego procesu leczenia wystąpił błąd, który spowodował konkretne negatywne skutki, takie jak szkoda wyrządzona błędnym podaniem leku. Wina organizacyjna wynika z nienależytego funkcjonowania placówki medycznej.
Jeżeli przykładowo, w danej placówce służby zdrowia obieg dokumentacji medycznej pacjenta jest chaotyczny i nie wszystko co dotyczy pacjenta trafia do kolejnego lekarza zajmującego się pacjentem, może to doprowadzić do przepisania pacjentowi nieodpowiednich leków.
Wystarczy, że lekarz zalecający konkretne lekarstwo nie posiada wcześniej dostarczonej informacji, że dany pacjent nie może tego środka przyjmować (np. ze względu na uczulenie). Wina organizacyjna może przejawiać się też w braku dostępności w danym szpitalu potrzebnego leku. W takim przypadku główna odpowiedzialność spada na szpital, a nie na konkretnego lekarza.
Co ważne, lekarz ani szpital nie będą musieli odpowiadać cywilnie jeżeli niepożądane, uboczne działanie leku wynikło z przyczyn, których nie mogli przewidzieć. Wtedy roszczenie o zadośćuczynienie lub odszkodowanie za podanie niewłaściwego leku należy skierować przeciwko producentowi leku, który będzie odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
Rzetelny blog o prawie medycznym
Prowadzę blog o prawie medycznym, w którym opisuję kiedy i w jakich sytuacjach pacjenci mogą dochodzić swoich praw. Poruszam na nim tematy, takie jak pełnomocnictwo medyczne oraz odszkodowanie za błąd lekarski, a także wiele innych.