Czy za prawo pacjenta możemy uważać też zgodę (lub jej brak) do podjęcia interwencji medycznej?
Wyjaśnijmy – co to jest interwencja medyczna?
Interwencja medyczna to działanie podejmowane przez personel medyczny w celu udzielenia pomocy pacjentowi w przypadku nagłej potrzeby zdrowotnej lub sytuacji zagrażającej jego życiu, lub zdrowiu. Może to obejmować szeroki zakres działań, takich jak udzielanie pierwszej pomocy, stabilizacja pacjenta, diagnoza, leczenie oraz prowadzenie procedur ratunkowych. Interwencje medyczne mogą być podejmowane zarówno w warunkach preklinicznych, np. na miejscu wypadku lub w domu pacjenta, jak i w warunkach klinicznych, w szpitalach lub placówkach medycznych. Celem interwencji medycznej jest zawsze zapewnienie pacjentowi odpowiedniej opieki w sytuacji nagłej potrzeby medycznej, aby zmniejszyć ryzyko powikłań zdrowotnych i poprawić jego stan zdrowia.
Istotną kwestią przy podjęciu leczenia jest wyrażenie przez pacjenta zgody na proponowany sposób udzielenia pomocy medycznej. W doktrynie prawa medycznego wyodrębniono pojęcie zgody świadomej (informed consent). Tylko zgoda, która została wyrażona swobodnie i świadomie ma wiążące znaczenie z punktu widzenia możliwości podjęcia interwencji medycznej. Zasada ta jest wyrażona wprost w Ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz w art. 15 Kodeksu Etyki Lekarskiej. Zgody wymaga nie tylko leczenie, ale także inne czynności jak np. diagnostyka.
Stanowisko Europejskiej Konwencji Bioetycznej
Europejska Konwencja Bioetyczna również przewiduje, iż nie można przeprowadzić interwencji medycznej bez swobodnej i świadomej zgody osoby jej poddanej.
Podjęcie leczenia bez zgody pacjenta jest wadliwe i może skutkować odpowiedzialnością cywilną osoby udzielającej pomocy medycznej.
Nie dotyczy to sytuacji, gdy pomoc jest konieczna niezwłocznie, a pacjent nie jest w stanie wyrazić takiej zgody. W takiej sytuacji lekarz ma pełne prawo, dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta, podjąć decyzję o leczeniu za niego. W celu uniknięcia ryzyka popełnienia błędu lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe zasięgnąć opinii drugiego lekarza.
Pacjent nie jest specjalistą w dziedzinie medycyny i potrzebuje od lekarza wsparcia w celu podjęcia decyzji. W tym miejscu obowiązek należytego poinformowania leży po stronie osoby udzielającej pomocy medycznej.
Zgoda na leczenie powinna być poprzedzona rozmową z pacjentem
Prawo pacjenta do bycia rzetelnie poinformowanym o proponowanym sposobie leczenia, ryzyku i możliwych następstwach leczenia również jest jednym z najważniejszych praw przysługujących pacjentom. Jak wskazał w jednym z wyroków Sąd Najwyższy „Ciężar dowodu wykonania ustawowego obowiązku udzielenia pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji poprzedzającej wyrażenie zgody na zabieg operacyjny spoczywa na lekarzu.” (wyrok z dnia 17 grudnia 2004 roku, sygn. II CK 303/04, OSP 2005/11/131).
Co na to Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty?
Artykuł 33 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty mówi o sytuacji, w której lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić pacjentowi innej pomocy zdrowotnej bez jego wyraźnej zgody. Jest to dopuszczalne, gdy pacjent wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, ale ze względu na swój stan zdrowia lub wiek nie jest w stanie wyrazić zgody, ani porozumieć się z przedstawicielem ustawowym lub opiekunem. Innymi słowy, w przypadku nagłej potrzeby medycznej, gdy pacjent nie może samodzielnie podjąć decyzji lub porozumieć się z kimś, kto jest upoważniony do podejmowania decyzji w jego imieniu, lekarz może działać w jego najlepszym interesie bez formalnej zgody. Jednakże takie działanie musi być uzasadnione pilnością sytuacji i koniecznością udzielenia natychmiastowej pomocy.
Należy zatem pamiętać, że tylko zgoda, która jest poprzedzona udzieleniem należytej i wyczerpującej informacji, jest skuteczna z punktu widzenia praw pacjenta.
Jeśli interesują Cię podobne zagadnienia z kategorii prawo medyczne – blog, który właśnie czytasz, będzie dobrym miejscem na pozyskanie rzetelnych informacji. Sprawdź też:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }