Jak można się było spodziewać, prezydent Andrzej Duda zawetował uchwaloną przez Sejm ustawę o uzgodnieniu płci. Na stronie Kancelarii Prezydenta znalazło się oświadczenie, w którym stwierdzono, że:

„Ustawa ta jest pełna luk i nieścisłości, a także stoi w sprzeczności z dotychczasową praktyką orzeczniczą. Rozwiązania przyjęte przez parlament dopuszczają  m.in. wielokrotną zmianę płci metrykalnej na podstawie uproszczonych procedur oraz nie wymagają wykazania trwałości poczucia przynależności do określonej płci. Ustawa dopuszcza także zawarcie małżeństwa przez osoby tej samej płci biologicznej oraz adopcję przez takie pary dzieci.”

Szkoda, że autor/autorka oświadczenia nie pokusił(a) się o precyzyjne opisanie na czym polegają luki i nieścisłości ustawy.  Tego typu lakoniczną argumentacją można podważyć praktycznie każdy uchwalany akt prawny. Jeżeli natomiast ustawa  nie jest obojętna ideologicznie, wówczas pokusa jest jeszcze większa.

W oświadczeniu nie rozwinięto także co kryje się pod enigmatycznym stwierdzeniem, że ustawa stoi w sprzeczności z dotychczasową praktyką orzeczniczą.

Natomiast z tym, że przepisy rzekomo dopuszczają wielokrotną zmianę płci nie należy się zgodzić. Już w obecnym stanie prawnym można wyobrazić sobie taką sytuację, co miałem kiedyś przyjemność wyjaśnić w wywiadzie dla Gazety Prawnej.

Natomiast na gruncie nowej ustawy byłoby to znacznie trudniejsze.

W zawetowanej ustawie kompetencję do rozstrzygania zmiany płci miał mieć Sąd Okręgowy w Łodzi. Skumulowanie orzecznictwa w jednym sądzie mogłoby praktycznie uniemożliwić „lawirowanie” płcią przez daną osobę.

Sąd miałby bowiem łatwiejszy dostęp do informacji o poprzedniej zmianie płci metrykalnej danej osoby.

Obecnie natomiast, przy zastosowaniu wybiegów procesowych można skutecznie złożyć wniosek do różnych sądów. Sąd w Rzeszowie mógłby nie wiedzieć, że dana osoba już wcześniej zmieniła płeć przed sądem w Białymstoku. Z tej przyczyny argument jest nietrafiony.

Nie zgodzę się również z tym, że aktualnie procedury ułatwiają zmianę płci metrykalnej. Owszem, w ustawie zrezygnowano z karkołomnej konstrukcji pozywania własnych rodziców. Natomiast pod kątem medycznym wcale nie byłoby łatwiej. Obecnie w procesie może wystarczyć jedna opinia specjalisty.

Na gruncie zawetowanej ustawy, konieczne byłoby przedłożenie dwóch orzeczeń specjalistów (psychiatra, seksuolog, psycholog).

Sąd zresztą mógłby rozszerzyć postępowanie dowodowe w tym zakresie (art. 6 ustawy). Konieczne zatem byłoby wykazanie stosowanymi dokumentami „poczucie przynależności do danej płci.”

Niezrozumiałe są argumenty o dopuszczalności zawarcia małżeństwa przez osoby tej samej płci biologicznej oraz adopcję przez takie pary dzieci. W obecnym stanie prawnym również jest to możliwe. Osoba po uzgodnieniu płci metrykalnej może zawrzeć związek małżeński.

Podobnie z adopcją dzieci. W teorii, gdyż procedura adopcyjna w Polsce wcale nie należy do łatwych i szybkich. Argumentacja ta również jest zatem nietrafiona.

Poseł Joachim Brudziński stwierdził w pewnym wywiadzie, że osoby będą zmieniać płeć z uwagi na możliwość wcześniejszego przechodzenie na emeryturę. Zaiste błyskotliwe.

Czy zatem prezydent miał merytoryczne podstawy dla zawetowania ustawy? Moim zdaniem nie. Ewentualnie lepszym rozwiązaniem aniżeli weto byłoby skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego, który zbadałby zgodność przepisów z Konstytucją.

O obecnym stanie prawnym w zakresie ustalenia płci przeczytasz we wcześniejszym wpisie opublikowanym na blogu.